Fuqarolik kodeksida mulk huquqi shaxsning o‘ziga qarashli mol-mulkka o‘z xohishi bilan va o‘z manfaatlarini ko‘zlab egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish, shuningdek, o‘zining mulk huquqini, kim tomonidan bo‘lmasin, har qanday buzishni bartaraf etishni talab qilish huquqidan iboratligi belgilangan.

Birinchidan, har bir shaxs mulkdor bo‘lishga haqli. Hech kim rasmiy e’lon qilinmagan qonun asosida mol-mulkidan mahrum etilishi mumkin emas. O‘zbekiston Respublikasida barcha mulk shakllarining teng huquqliligi va huquqiy jihatdan himoya qilinishi ta’minlanadi. Xususiy mulk daxlsizdir. Mulkdor o‘z mol-mulkidan qonunda nazarda tutilgan hollardan va tartibdan tashqari hamda sudning qaroriga asoslanmagan holda mahrum etilishi mumkin emas.

Ikkinchidan, mulk huquqi mehnat faoliyati, mol-mulkdan foydalanish sohasidagi tadbirkorlik va boshqa xo‘jalik faoliyati, shu jumladan, mol-mulkni yaratish, ko‘paytirish, bitimlar asosida qo‘lga kiritish, davlat mol-mulkini xususiylashtirish, meros qilib olish, egalik qilish huquqini vujudga keltiruvchi muddat orqali, shuningdek, qonunchilikka zid bo‘lmagan boshqa asoslar orqali vujudga keladi. Demak, halol yo‘l va mehnat bilan, qonunchilik hujjatlarida belgilangan talablarni buzmagan holda har bir fuqaro cheklanmagan miqdordagi mulkka ega bo‘lishi mumkin.

Uchinchidan, mulkdor bo‘lmagan, lekin ko‘chmas mol-mulkka o‘n besh yil davomida yoki boshqa mol-mulkka besh yil davomida o‘ziniki kabi halol, oshkora va uzluksiz egalik qilgan shaxs bu mol-mulkka mulk huquqini oladi. Bu muddat egalik qilish huquqini vujudga keltiruvchi muddat hisoblanadi. Egalik qilish huquqini vujudga keltiruvchi muddat tufayli mulk huquqi vujudga kelishi bilan avvalgi mulkdor mulkka bo‘lgan mulk huquqini yo‘qotadi.

To‘rtinchidan, mulkdan shartnoma majburiyatlari (ijara, tekin foydalanish) asosida foydalanish mol-mulkka mulk huquqini, unga egalik qilish huquqini vujudga keltirmaydi.

Beshinchidan, mol-mulk, o‘z navbatida, ikki turga, ya’ni ko‘chmas mulkka va ko‘char mulkka bo‘linadi. Ko‘chmas mulkka er uchastkalari, er osti boyliklari, binolar, inshootlar, ko‘p yillik dov-daraxtlar va er bilan uzviy bog‘langan boshqa mol-mulklar kiradi. Qisqacha qilib aytganda, joyini o‘zgartirish mumkin bo‘lmaydigan ob’ektlarni mol-mulkning ushbu turiga kiritish mumkin. Ko‘chmas mulk jumlasiga kirmaydigan mol-mulklar, o‘z navbatida, ko‘char mulk hisoblanadi. Ya’ni ushbu mulklarning joyini o‘zgartirish mumkin. Ko‘char mulklarga soatlar, taqinchoqlar, mebellar, kompьyuterlar, buyumlar va hokazolar kiradi. Ko‘char mulkka bo‘lgan huquqlarni ro‘yxatdan o‘tkazish talab etilmasligi, biroq qonunchilikda nazarda tutilgan ba’zi holatlarning bundan mustasnoligi belgilangan. Masalan, avtomobillar ko‘char mulk sirasiga kirsa ham qonunchilik bilan uning davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi belgilab qo‘yilgan.

Oltinchidan, qonunchilikka muvofiq, ko‘chmas mulkka nisbatan mulk huquqi davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan paytdan boshlab vujudga keladi. Ko‘chmas mulk ob’ektlariga bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish bu yuridik va jismoniy shaxslarning ko‘chmas mulk ob’ektlariga bo‘lgan huquqlarining vujudga kelishi, boshqa shaxsga o‘tishi, cheklanishini, bekor bo‘lishini tan oladigan hamda tasdiqlaydigan huquqiy hujjat hisoblanadi.

Ettinchidan, fuqarolik qonunchiligida ko‘ra, mulkning uch xil shakli: xususiy mulk, ommaviy mulk va umumiy mulk shakllari ajratilgan hamda fuqarolar, yuridik shaxslar va davlat mazkur mulk shakllarining sub’ektlari hisoblanadi.

Sakkizinchidan, xususiy mulk huquqi deganda shaxsning qonunchilikka muvofiq tarzda qo‘lga kiritgan mol-mulkka egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish huquqi tushuniladi. Xususiy mulk bo‘lgan mol-mulkning miqdori va qiymati cheklanmaydi. Demak, har bir fuqaro qonuniy asosda qo‘lga kiritgan mulkiga egalik qilishi, undan bemalol foydalanishi, xohlasa, uni tekinga foydalanishga, ijaraga berishi yoki sotishi, hadya qilishi mumkin.

Qonun bilan man etilgan ayrim ashyolardan tashqari har qanday mol-mulk xususiy mulk bo‘lishi mumkin. Misol tariqasida, Konstitutsiyamizning 68-moddasida er, er osti boyliklari, suv, o‘simlik va hayvonot dunyosi hamda boshqa tabiiy resurslarning umummilliy boylik ekanligi, «Arxiv ishi to‘g‘risida»gi Qonunning 4-moddasida esa davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarida, davlat muassasalari va tashkilotlarida turgan arxiv hujjatlari, shuningdek ular tomonidan davlat arxivlari, muzeylari va axborot-kutubxona muassasalariga topshirilgan arxiv hujjatlari davlat mulki hisoblanishi hamda mazkur hujjatlar davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish, oldi-sotdi yoki mulk huquqini boshqa shaxsga o‘tkazish bilan bog‘liq boshqa bitimlar ob’ekti bo‘lishi mumkin emasligi bedgilangan.

Qonun bilan mulk qilib olinishi man etilmagan ashyolar esa xususiy mulk qilib olinishi mumkin.

To‘qqizinchidan, respublika mulki va ma’muriy-hududiy tuzilmalar mulkidan (munitsipal mulk) iborat bo‘lgan davlat mulki ommaviy mulkdir.

Respublika mulkiga er, er osti boyliklari, suv, havo bo‘shlig‘i, o‘simlik va hayvonot dunyosi hamda boshqa tabiiy boyliklar, davlat hokimiyati va boshqaruvi respublika organlarining mol-mulki, davlat ahamiyatiga ega bo‘lgan moddiy madaniy meros ob’ektlari, respublika byudjetining mablag‘lari, oltin zaxirasi, davlatning valyuta fondi va boshqa fondlari respublika mulkidir, shuningdek, korxonalar va boshqa mulkiy komplekslar, o‘quv, ilmiy, ilmiy-tadqiqot muassasalari va tashkilotlari, intellektual faoliyat natijalari, agarda bular byudjet yoki davlatning mablag‘lari hisobidan yaratilgan yoki sotib olingan bo‘lsa kiradi.

Munitsipal mulkka davlat hokimiyati mahalliy organlarining mol-mulki, mahalliy byudjet mablag‘lari, munitsipal uy-joy fondi va kommunal xo‘jalik, korxonalar va boshqa mulkiy komplekslar, xalq ta’limi, madaniyat, sog‘liqni saqlash muassasalari kabi boshqa mol-mulklar kiradi.

O‘ninchidan, ikki yoki undan ortiq shaxsning egaligida bo‘lgan mol-mulk ularga umumiy mulk huquqi asosida tegishli bo‘ladi. Mol-mulk mulkdorlardan har birining mulk huquqidagi ulushi aniqlab qo‘yilgan (ulushli mulk) yoki bunday ulushlar aniqlab qo‘yilmagan (birgalikdagi mulk) holda umumiy mulk bo‘lishi mumkin.

Umumiy mulk bo‘lgan mol-mulk ulushlarga bo‘linadi, qonunda bu mol-mulkning birgalikdagi mulkni tashkil etishi nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.

Umumiy birgalikdagi mulk o‘z vazifasini o‘zgartirmagan holda taqsimlanishi mumkin bo‘lmagan (bo‘linmaydigan ashyolar) yoki qonunga ko‘ra taqsimlanishi mumkin bo‘lmagan mol-mulk ikki yoki undan ortiq shaxs mulkiga o‘tgan paytda vujudga keladi.