Jinoyat ishlarda yarashuv amaliyotini qo‘llash tartibi

Mamlakatimizda jinoyat ishlarida yarashuv ishlari keng qo‘llanib kelinmoqda.  Jinoyat qonunchiligiga ushbu institutning kiritilishi jinoiy huquqiy munosabatlarni erkinlashtirishda samarali vosita bo‘ldi. Mazkur institut jabrlanuvchining huquqlarini ishonchli himoya qilish, respublikada sudlanganlik holatini kamaytirish, jinoiy javobgarlikdan ozod qilish institutining kengroq qo‘llanilishiga imkon yaratdi deyish mumkin.

Ma’lumki, yarashuv to‘g‘risida ish yuritish mumkin bo‘lgan jinoyat tarkiblari jinoyat kodeksining 66¹-moddasida tugal keltirilgan bo‘lib, bunda ushbu moddada belgilangandan boshqa jinoyatlarda yarashuv qo‘llash mumkin emas hisoblanadi.

Yarashuv to‘g‘risidagi ariza berish

Yarashuv to‘g‘risidagi ariza jabrlanuvchi (fuqaroviy da’vogar) yoxud uning qonuniy vakili tomonidan surishtiruv va dastlabki tergovning, shuningdek sud muhokamasining istalgan bosqichida, ammo sud alohida xonaga (maslahatxonaga) kirishidan oldin berilishi mumkin.

Arizada etkazilgan ziyon bartaraf etilgani, shuningdek yarashilganligi munosabati bilan jinoyat ishi bo‘yicha ish yuritilishini tugatish to‘g‘risidagi iltimos ko‘rsatilgan bo‘lishi shart.

Shundan so‘ng, surishtiruvchi, tergovchi, prokuror jabrlanuvchining (fuqaroviy da’vogarning) yoki uning qonuniy vakilining yarashuv to‘g‘risidagi arizasini olgach, etti sutkadan ortiq bo‘lmagan muddatda gumon qilinuvchining, ayblanuvchining roziligi bilan ishni sudga yuborish to‘g‘risida qaror chiqaradi.

Yarashuv ishlarida sud muhokamasi

Yarashuv to‘g‘risidagi ishlar bo‘yicha sud muhokamasi jinoyat ishi sudga kelgan paytdan e’tiboran o‘n sutkadan kechiktirmay o‘tkaziladi.

Sud majlisida gumon qilinuvchi, ayblanuvchi, sudlanuvchi, jabrlanuvchi (fuqaroviy da’vogar), ularning qonuniy vakillari, himoyachilari, prokuror ishtirok etadi.

Yarashuv to‘g‘risidagi ishlar bo‘yicha sud muhokamasi jabrlanuvchining yarashuv to‘g‘risidagi arizasini o‘qib eshittirish bilan boshlanadi.

Sud gumon qilinuvchi, ayblanuvchi, sudlanuvchi va jabrlanuvchining (fuqaroviy da’vogarning) sodir etilgan jinoyat holatlari to‘g‘risidagi so‘zlarini eshitadi.

Sud:

yarashuvning ixtiyoriyligi va uning sabablarini;

gumon qilinuvchi, ayblanuvchi, sudlanuvchi o‘z aybiga ixtiyoriy iqror bo‘lganligini;

gumon qilinuvchi, ayblanuvchi, sudlanuvchi o‘zi sodir etgan qilmishning oqibatlarini anglaganligini va etkazilgan zararni bartaraf etish choralarini ko‘rgan-ko‘rmaganligini;

jabrlanuvchiga (fuqaroviy da’vogarga) yoki gumon qilinuvchi, ayblanuvchi, sudlanuvchiga biron bir tazyiq bo‘lgan-bo‘lmaganligini;

etkazilgan zararning o‘rnini qoplash bilan bog‘liq masalalarni;

gumon qilinuvchi, ayblanuvchi, sudlanuvchi, ularning qonuniy vakillari yarashuvga roziliklarini aniqlaydi.

Shundan so‘ng sud himoyachi va prokurorning fikrini eshitadi.

Barcha ishlardan so‘ng sud ajrimi chiqariladi.